Cáp điện đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống hiện đại, khi xuất hiện ở mọi lĩnh vực của đời sống từ sản xuất, kinh doanh đến vui chơi, giải trí. Vậy cáp điện là gì? Cấu tạo và cách phân loại cáp điện như thế nào, sẽ được chúng tôi tổng hợp trong bài viết sau đây.
Cáp điện là gì?
Cáp điện (tên tiếng Anh là cable) là thiết bị dẫn điện có chức năng truyền tải điện từ nguồn cấp đến các thiết bị trong hệ thống hoặc từ thiết bị này đến thiết bị khác.
Dây cáp thường là tập hợp của một hoặc nhiều lõi dẫn điện được đặt cạnh hoặc xoắn bện lại với nhau, bao quanh bởi lớp cách điện và lớp vỏ bảo vệ bằng nhựa, cao su hoặc vải. Ruột cáp được cấu thành từ đồng hoặc nhôm để tăng khả năng dẫn điện.
Dây cáp điện có ký hiệu phổ biến là CVV, CEV hoặc CVE.
Trong đó:
- C: Ký hiệu của lõi đồng
- E: Ký hiệu của lớp cách điện XLPE
- V: Ký hiệu vỏ bọc bằng PVC.
Cấu tạo của dây cáp điện
Cấu tạo của dây cáp điện gồm có:
- Lõi dẫn điện: Làm từ đồng hoặc nhôm – 2 kim loại có khả năng dẫn điện tốt nhất. Lõi cũng được chia thành lõi rắn và lõi xoắn để tăng khả năng uốn.
- Lớp cách điện: Thường là PVC, XLPE, EPR và cao su có khả năng cách điện tốt và độ bền cao. Lớp này có nhiệm vụ cách ly lõi dẫn điện với các vật liệu khác và người sử dụng để tránh rò rỉ điện, điện giật… Độ dày của lớp cách điện cũng phụ thuộc vào điện áp nguồn.
- Chất độn: Chủ yếu làm từ sợi polypropylene (sợi PP) có độ bền cao.
- Lớp chống nhiễu: Dùng cho ứng dụng yêu cầu khả năng chống nhiễu, tăng cường khả năng bảo vệ cho lõi dẫn điện. Vật liệu cấu thành lớp này là dây nhôm hoặc đồng mỏng.
- Vỏ bọc: Bộ phận ngoài cùng của cáp điện, có chức năng bảo vệ lõi cáp khỏi tác động của môi trường hoặc tác động cơ học, hóa chất. Lớp vỏ được làm từ PVC, PE, HDPE, cao su hoặc thép mạ kẽm, tùy thuộc vào yêu cầu của môi trường sử dụng. Một số loại cáp đặc thù còn có lớp vỏ chống cháy, chống tia lửa điện…
Vai trò của cáp điện
Trong cuộc sống hiện đại, vai trò của cáp điện được thể hiện ở hầu hết các lĩnh vực của đời sống, từ sản xuất, kinh doanh đến sinh hoạt, giải trí, đặc biệt khi cáp điện có khả năng thay thế các thiết bị sử dụng năng lượng không tái tạo như: dầu mỏ, khí đốt…
Vai trò của cáp điện được thể hiện ở các khía cạnh sau:
- Truyền tải điện năng: Cáp điện đóng vai trò trọng yếu trong việc truyền tải năng lượng từ nguồn đến thiết bị hoặc từ thiết bị này đến thiết bị khác trong tất cả các hệ thống điện công nghiệp, dân dụng, thương mại.
- Tăng cường tính ổn định, nâng cao tuổi thọ hệ thống: Trong môi trường công nghiệp, cáp điện có khả năng chống ăn mòn, hóa chất, chống va đập, bụi bẩn, ẩm ướt… qua đó đảm bảo tính ổn định của hệ thống và nâng cao tuổi thọ cho thiết bị điện.
- Tiết kiệm năng lượng: Cáp điện giúp giảm thiểu tình trạng tổn hao điện năng trong quá trình truyền tải đường dài, từ đó tiết kiệm điện năng và giảm chi phí tiền điện cho chủ đầu tư, đặc biệt là trong môi trường công nghiệp.
- Đảm bảo an toàn lao động: Dây cáp điện được thiết kế và sản xuất theo tiêu chuẩn quốc tế nên phù hợp với nhiều môi trường vận hành, hạn chế nguy cơ cháy nổ và tai nạn lao động.
Phân loại cáp điện
Cáp điện được phân loại theo nhiều tiêu chí, tùy theo tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu của môi trường vận hành.
Theo lưới điện
Ở nước ta, lưới điện quốc gia được phân loại theo điện áp gồm: cao thế, trung thế và hạ thế. Tương ứng cũng có 3 loại dây cáp điện (DCĐ) phù hợp với nhu cầu truyền tải của lưới điện:
- DCĐ cao thế: Thường là dây trần không có lớp bọc cách điện, được gắn trên cột cao thế có chiều cao tối thiểu từ 18m. Cáp điện cao thế được thiết kế để chịu được mức điện áp trên 35kV.
- DCĐ trung thế: Có nhiệm vụ truyền tải điện năng ở cấp điện áp từ 1 – 35kV. Ở Việt Nam, loại cáp trung thế phổ biến nhất là 24kV.
- DCĐ hạ thế: Loại cáp phổ biến nhất trong hầu hết hệ thống dân dụng, thương mại và công nghiệp, chịu được điện áp lên tới 0.6/1kV. Cáp điện hạ thế thường lắp đặt qua hệ thống máng cáp.
Theo cấu tạo
- Cáp đơn: Chỉ có 1 lõi dẫn điện duy nhất, phù hợp với các ứng dụng đơn giản, cường độ dòng điện nhỏ như hệ thống chiếu sáng, quạt trần…
- Cáp điện 2 lõi: Có 2 lõi dẫn điện bằng đồng, sử dụng phổ biến trong hệ thống truyền tải và phân phối hạ thế.
- Cáp điện 3 lõi: Lõi dẫn điện thường làm bằng đồng hoặc nhôm, có lớp cách điện PVC hoặc XLPE, lớp bảo vệ bên ngoài là PVC cách điện. Loại cáp điện này phù hợp với công suất truyền tải của nhà máy, xí nghiệp, công xưởng.
- Cáp điện 4 lõi: Hay còn gọi là dây cáp điện 3 pha 4 lõi, chất liệu chủ yếu là đồng với lớp vỏ bọc bằng PVC.
Theo lớp vỏ bọc
- Cáp bọc PVC (Polyvinyl chloride): Loại phổ thông nhất, giá rẻ, dễ thi công, tuy nhiên khả năng chịu nhiệt hạn chế.
- Cáp bọc XLPE (Cross-linked polyethylene): Có độ bền cao hơn và chịu nhiệt tốt hơn loại bọc PVC nên được sử dụng nhiều trong môi trường có nhiệt độ cao. Tuy nhiên, giá thành cũng cao hơn loại phổ thông.
- Cáp bọc cao su: Loại cáp có độ bền cao nhất, chống chịu được hóa chất nhưng giá thành cao là một hạn chế.
Theo chất liệu lõi cáp
Có 2 loại lõi cáp chính là:
- Dây cáp nhôm: Ưu điểm là nhẹ, rẻ, bền và dẫn điện tốt hơn cáp đồng.
- Dây cáp đồng: Có độ bền kéo cao, khả năng chống ăn mòn tốt và dễ dàng tái chế.
Theo công dụng
- Cáp điều khiển – Cáp dữ liệu: Có lõi dẫn điện làm từ đồng với hàm lượng tinh khiết cao, không có oxy, chủ yếu sử dụng trong hệ thống tự động hóa công nghiệp với chức năng vận chuyển năng lượng và truyền tín hiệu điều khiển.
- Cáp chống cháy: Đặc điểm nổi bật là khả năng chống chịu nhiệt độ cao do được sản xuất bằng chất rắn, bên trong là lõi đồng.
- Cáp chậm cháy: Được sử dụng để ngăn tình trạng đám cháy lan rộng.
- Cáp chịu nhiệt: Có khả năng chịu được nhiệt độ cực kỳ cao hoặc cực kỳ thấp, phù hợp lắp đặt trong một số môi trường đặc thù.
- Cáp chống nhiễu: Được thiết kế đặc biệt để ngăn ảnh hưởng của nhiễu điện từ đến dòng điện truyền qua dây dẫn.
- Cáp tùy chỉnh: Cho phép khả năng tùy chỉnh theo nhu cầu của người sử dụng và thông số kỹ thuật của hệ thống. Các khía cạnh có thể điều chỉnh gồm dòng điện, điện áp, nhiệt độ…
Cách sử dụng dây cáp điện chuẩn kỹ thuật
Chức năng chính của cáp điện là truyền tải điện năng, vì vậy, nếu chọn sai loại cáp có thể dẫn đến các sự cố điện như nóng chảy dây, chập điện, thậm chí cháy nổ, ảnh hưởng đến hệ thống và người sử dụng. Để cáp điện hoạt động hiệu quả, bạn cần lưu ý các vấn đề dưới đây.
Xác định mục đích sử dụng và đặc trưng hệ thống
Mỗi loại cáp điện khác nhau sẽ phục vụ cho một nhu cầu sử dụng khác nhau, tương ứng các thông số kỹ thuật chính sẽ phù hợp với đặc trưng của từng hệ thống vận hành.
Để lựa chọn được chính xác dây cáp điện, trước hết bạn cần làm rõ mục đích lắp đặt: dùng để truyền tải điện năng cho hệ thống dân dụng hay công nghiệp, dùng để thi công ngoài trời hay đi dây cáp ngầm, có yêu cầu chống nhiễu, chống cháy hay không?
Ngoài ra, cũng cần lưu ý một số thông số như: điện áp làm việc của hệ thống, công suất thiết bị… có thể ảnh hưởng đến thiết kế của dây cáp.
Lựa chọn loại cáp phù hợp
Sau khi làm rõ được nhu cầu sử dụng, cần tiến hành lựa chọn cáp điện theo các tiêu chí: chức năng, số lõi, chất liệu lõi, tiết diện, vật liệu vỏ bọc, thương hiệu, nhà phân phối… để tránh tình trạng cáp điện không tương thích với hệ thống.
Trong đó, tiết diện dây cáp là một trong những thông số quan trọng nhất. Tiết diện dây dẫn và công suất tỉ lệ thuận với điện trở của dòng điện. Điện năng tiêu thụ cũng tỉ lệ thuận với công suất. Vì thế, nên lựa chọn cáp điện có tiết diện vừa đủ với công suất để hạn chế việc lãng phí điện năng.
Lắp đặt cáp điện chuẩn kỹ thuật
Dựa vào môi trường lắp đặt, cáp điện thường được phân loại thành: cáp trên không và cáp ngầm.
Đối với loại dây cáp có lớp giáp bảo vệ, có thể lắp đặt ở môi trường kín, đi âm tường hoặc đặt dưới lòng đất. Ngược lại, loại không có giáp bảo vệ chỉ nên đặt ở vị trí cố định do việc lắp đặt trong môi trường kín dễ gây hư hỏng, mài mòn.
Ngoài ra, việc thi công cáp điện cần tuân thủ đúng bản vẽ kỹ thuật, tránh đi dây lộn xộn hoặc đấu nối sai cách. Đảm bảo các mối nối được siết chặt và nối đất an toàn.Trường hợp dây cáp đi âm tường nên có ống bảo vệ để tránh các tác động cơ học, hóa học và thuận tiện cho việc sửa chữa, bảo trì.
Kiểm tra và bảo trì cáp điện đúng cách
Quá trình lắp đặt, lưu ý không được để các đầu nối của cáp điện bị bám dính vôi vữa, xi măng hoặc nước, hóa chất xâm nhập. Dây cáp thừa phải được quấn chặt bằng băng dính hoặc keo cách điện để đảm bảo an toàn.
Cáp điện cũng cần được kiểm tra định kỳ để sớm phát hiện sự cố chập mạch, ngắn mạch hoặc các dấu hiệu hư hỏng, đặc biệt là ở các mối nối.
Xử lý sự cố khi sử dụng dây cáp điện
Nguyên tắc đầu tiên khi xảy ra sự cố điện là cần ngắt toàn bộ nguồn điện. Sau đó hãy trang bị đầy đủ dụng cụ và đồ bảo hộ trong quá trình kiểm tra, sửa chữa cáp điện. Đối với hệ thống phức tạp, nên tham khảo ý kiến của chuyên gia hoặc tìm kiếm sự hỗ trợ của các kỹ sư điện chuyên nghiệp.
Các thương hiệu cáp điện nổi tiếng hiện nay
Thị trường hiện nay xuất hiện khá nhiều thương hiệu cáp điện uy tín. Tùy thuộc vào nhu cầu sử dụng và ngân sách dự trù, bạn có thể tham khảo các thương hiệu dây cáp điện nổi tiếng sau.
Cadivi
Cáp điện Cadivi là sản phẩm chủ lực thuộc Công ty Cổ phần Dây cáp điện Việt Nam, đã có gần 50 năm thành lập và phát triển. Cadivi hiện chiếm thị phần dây cáp điện số 1 trong nước nên được hầu hết các công trình thương mại, công nghiệp tin dùng.
Cáp điện Cadivi có ưu điểm nổi trội là đa chủng loại, đa mẫu mã, phù hợp với hệ thống điện trung và cao thế. Thương hiệu này sử dụng vật liệu cao cấp và công nghệ hiện đại, đạt TCVN và tiêu chuẩn quốc tế IEC, JIS, UL, BS,… trong quá trình nghiên cứu và sản xuất nên đảm bảo được chất lượng và độ bền của dây cáp, phù hợp với đặc thù điều kiện khí hậu ở Việt Nam. Đặc biệt với mạng lưới đại lý rộng khắp, bạn có thể dễ dàng tìm mua cáp điện Cadivi ở bất kỳ nhà phân phối uy tín nào.
Cadisun
Dây cáp điện Cadisun là sản phẩm thuộc Công ty Cổ phần Dây và Cáp điện Thượng Đình với đa dạng các dòng sản phẩm như: dây cáp điện hạ thế, trung thế, cáp chậm cháy, cáp chống cháy, cáp điều khiển, cáp điện dân dụng…
Cáp điện Cadisun nổi bật với khả năng truyền tải điện năng tốt và tương thích với nhiều hệ thống điện. Tương tự như Cadivi, cáp điện Cadisun được làm từ lõi đồng, nhôm có độ tinh khiết cao, cho khả năng dẫn điện tốt, tuy nhiên xét về giá cả, cáp điện Cadisun cạnh tranh hơn.
Hiện nay, sản phẩm của Cadisun được ưa chuộng tại thị trường miền Bắc, trong khi đó Cadivi lại chiếm thị phần ở khu vực miền Trung và miền Nam.
Trần Phú
Cáp điện Trần Phú thuộc Công ty Cổ phần Cơ điện Trần Phú – một trong những doanh nghiệp sản xuất dây điện, cáp điện uy tín được Tổng cục tiêu chuẩn đo lường chất lượng Châu Âu công nhận đạt chuẩn TCVN.
Dây cáp điện Trần Phú được làm từ đồng nguyên chất, lớp vỏ bọc từ PVC nên đảm bảo được khả năng truyền tải cũng như tính an toàn cho hệ thống và người sử dụng. Đặc biệt, với định hướng phủ nhiều phân khúc khách hàng khác nhau nên giá của cáp điện Trần Phú cũng thấp hơn so với Cadivi.
Goldcup
Goldcup là một trong những thương hiệu dây cáp điện nổi tiếng tại Việt Nam, được sản xuất bởi Công ty Cổ phần Đông Giang, đã có mặt trên thị trường từ năm 1994.
Goldcup sản xuất nhiều loại cáp điện: cáp hạ thế, cáp chuyên dụng cho ô tô/xe máy, cáp hàn, cáp chậm cháy, cáp chống cháy… với lõi đồng có độ tinh khiết cao, được nhập khẩu từ nước ngoài, đảm bảo khả năng truyền tải điện năng tốt và chống chịu được các môi trường lắp đặt khắc nghiệt.
Mua cáp điện chính hãng, giá tốt tại Etinco
Là nhà nhập khẩu và phân phối thiết bị điện uy tín hàng đầu hiện nay, Etinco cung cấp đa dạng các dòng cáp điện đến từ các thương hiệu nổi tiếng như: Cadisun, Cadivi, Trần Phú, Goldcup,… với mức chiết khấu hấp dẫn và các chính sách hậu mãi tốt nhất thị trường.
Nếu bạn có nhu cầu chọn mua dây cáp điện, liên hệ ngay với chúng tôi để nhận tư vấn và báo giá phù hợp.
Thông tin mua hàng:
- Điện thoại: 0904 99 88 77
- Email: kd@etinco.vn
- VP Miền Bắc: 33 BT5, KĐT mới Pháp Vân – Tứ Hiệp, Yên Sở, Hà Nội
- VP Miền Nam: Số 19 Lý Văn Phức, Tân Định, TP Hồ Chí Minh.
Một số câu hỏi về cáp điện là gì?
Câu hỏi 1: So sánh nhanh cáp điện và dây điện?
Trả lời: Cáp điện thường được cấu thành từ nhiều lõi dẫn đặt cạnh hoặc bện xoắn lại với nhau, được bao bọc bởi lớp cách điện và một lớp vỏ bảo vệ. Trong khi đó, dây dẫn điện thường chỉ có 1 hoặc 2 lõi dẫn, lớp cách điện đơn giản và không có lớp vỏ bảo vệ.
Câu hỏi 2: Khi nào nên dùng cáp điện có lõi nhôm?
Trả lời: Mặc dù đồng là thành phần chính trong lõi của các dòng cáp điện hiện tại, tuy nhiên lõi nhôm có ưu điểm hơn lõi đồng ở giá cả thấp hơn và khối lượng nhẹ hơn. Vì vậy, lõi nhôm thường được các đơn vị điện lực sử dụng để làm vật liệu cho hệ thống đường dây truyền tải trên không. Ngoài ra, lõi nhôm cũng được ứng dụng trong một số ngành đặc thù như hàng không, dòng xe công nghệ mới.
Câu hỏi 3: Khi nào nên sử dụng cáp điện làm từ XLPE?
Trả lời: PVC là lớp vỏ bảo vệ phổ biến ở cáp điện, được ứng dụng nhiều trong các hệ thống điện dân dụng, thương mại. Thế nhưng, nhược điểm của loại này là khả năng chịu nhiệt còn hạn chế. Vì vậy, đối với môi trường có nhiệt độ lên đến 90°C, cáp điện XLPE là lựa chọn tối ưu hơn cả. Bên cạnh đó, cáp XLPE cho phép tiết diện dây cáp nhỏ hơn so với cáp PVC mà vẫn đảm bảo yêu cầu truyền tải, từ đó giúp tiết kiệm không gian lắp đặt, tối ưu quá trình thiết kế và thi công.
Trên đây là những thông tin quan trọng về cáp điện – thiết bị quen thuộc trong hầu hết các hệ thống điện. Bạn có thể tìm hiểu các kiến thức khác liên quan đến dây cáp điện tại website của chúng tôi: https://etinco.vn/tin-tuc/kien-thuc/kien-thuc-day-cap-dien/.
