Tủ điện dân dụng xuất hiện phổ biến trong hệ thống điện của các hộ gia đình và tòa văn phòng với chức năng chính là phân phối điện và bảo vệ các thiết bị bên trong. Vậy loại tủ này có đặc điểm như thế nào và cách phân biệt với tủ điện công nghiệp ra sao? Bạn có thể theo dõi bài viết sau của chúng tôi để tìm hiểu chi tiết.
Khái niệm tủ điện dân dụng
Tủ điện dân dụng là loại tủ điện không thể thiếu trong hệ thống điện dân dụng, được lắp đặt phổ biến trong các hộ gia đình, văn phòng, trường học, tòa nhà và các cơ sở dịch vụ công cộng.
Tương tự tủ điện nói chung, tủ điện dân dụng đảm nhận chức năng phân phối điện đến các mạng điện trong hệ thống, đồng thời bảo vệ các thiết bị vận hành và bảng điều khiển bên trong tủ, cũng như bảo vệ người dùng trước nguy cơ điện giật.
Gọi là tủ điện dân dụng nhưng tủ điện loại này được thiết kế và sản xuất theo tiêu chuẩn công nghiệp với hình dạng đặc trưng là hình vuông hoặc hình chữ nhật, có từ 1-2 lớp cánh tùy vào nhu cầu sử dụng. Lớp vỏ tủ được sơn tĩnh điện hoặc mạ kẽm để đảm bảo đặc tính cách điện, chống oxy hóa. Một số loại tủ hiện đại còn được gắn đồng hồ đo chỉ số điện năng, đèn báo tín hiệu hoặc màn hình hiển thị ở mặt trước.
Tùy vào mục đích sử dụng và vị trí lắp đặt, tủ điện dân dụng sẽ có kích thước khác nhau nhưng có một số thông số kỹ thuật cơ bản sẽ được đảm bảo ở tất cả các loại tủ gồm:
| Tiêu chí | Thông số |
| Chiều sâu | ≈ 250-1.000mm |
| Chiều cao | ≈ 800-2.200mm |
| Chiều rộng | ≈ 500mm |
| Độ dày | 1,2mm; 1,5mm; 2,0mm |
| Màu sắc đặc trưng | Cam, xám, ghi |
Cấu tạo tủ điện dân dụng
Tủ điện dân dụng có cấu tạo đặc trưng của tủ điện thông thường với 2 thành phần chính là vỏ tủ và thiết bị điện, linh kiện bên trong.
- Vỏ tủ: Thường được cấu thành từ kim loại (thép không gỉ/ thép sơn tĩnh điện) hoặc nhựa cao cấp (ABS, PC, composite) có khả năng chống nước, chống cháy và chịu lực cơ học cao để bảo vệ thiết bị điện bên trong.
- Các thiết bị điện: Bao gồm các thiết bị quan trọng nhất như aptomat, cầu dao/cầu chì, relay, contactor, nút nhấn, đồng hồ đo điện,...
- Thành phần kết nối: Như dây dẫn, thanh cái, thanh nối đất và một số linh kiện phụ trợ như quạt tản nhiệt, lưới lọc bụi.
- Bảng điện: Bộ phận dùng để bố trí và kết nối các thiết bị bên trong tủ, giúp người dùng dễ dàng quản lý, kiểm soát mạng điện trong hộ gia đình chỉ từ một khu vực duy nhất.
Thông số kỹ thuật quan trọng của tủ điện dân dụng
Cấu trúc một tủ điện dân dụng phụ thuộc vào mục đích và yêu cầu sử dụng, tuy nhiên, khi lắp đặt tủ điện cho gia đình, có một số thông số kỹ thuật quan trọng bạn cần lưu ý:
- Công suất chịu tải: Là khả năng chịu đựng và phân phối dòng tải cần thiết đến các khu vực tiêu thụ điện trong gia đình. Công suất của tủ được tính toán và lựa chọn dựa trên tổng công suất thiết bị sử dụng.
- Điện áp định mức: Hệ thống điện dân dụng ở Việt Nam có mức điện áp tiêu chuẩn là 220V. Cần đảm bảo điện áp của tủ điện phù hợp với cấp điện áp này.
- Cấp bảo vệ: Tủ điện trong nhà và tủ điện ngoài trời sẽ yêu cầu cấp độ bảo vệ (IP) khác nhau. Dựa vào tiêu chuẩn IEC 60439-1 để xác định cấp bảo vệ phù hợp.
- Khả năng chịu nhiệt: Tủ điện cần đảm bảo khả năng chịu nhiệt trong giới hạn từ 70 - 85 độ C để đảm bảo an toàn vận hành.
- Số lượng module: Thông số này quyết định số lượng thiết bị có thể lắp đặt bên trong tủ điện.
- Vật liệu và kích thước: Môi trường, vị trí lắp đặt, số lượng thiết bị sẽ ảnh hưởng đến vật liệu và kích thước của tủ điện nói chung.
- Loại mạch bảo vệ: Tùy vào quy mô công trình mà nhóm thiết bị bảo vệ có thể đơn giản là cầu chì/ cầu dao hoặc các loại aptomat tự động đóng ngắt như MCB, MCCB, RCBO, RCCB…
Phân loại tủ điện dân dụng như thế nào?
Có nhiều tiêu chí phân loại tủ điện dân dụng, như:
- Theo nguồn điện: Tủ điện 1 pha, tủ điện 3 pha.
- Theo cấu trúc: Tủ treo tường, tủ âm tường, tủ đứng.
- Theo mục đích sử dụng: Tủ phân phối, tủ điều khiển.
Tuy nhiên, tủ điện dân dụng trên thị trường hiện nay thường được phân loại theo tiêu chí vị trí lắp đặt thành: tủ điện trong nhà và tủ điện ngoài trời.
Tủ điện trong nhà
Tủ điện trong nhà có đặc điểm chung là thiết kế nhỏ gọn, không chiếm nhiều diện tích lắp đặt với một số kích thước phổ biến gồm: 27cmx19cmx10cm, 30cmx20cmx10cm, 40cmx30cmx15cm.
Tủ loại này được làm từ thép cao cấp và sơn tĩnh điện bên ngoài nên có màu xám nhạt đặc trưng. Do số lượng thiết bị và linh kiện trong tủ không nhiều nên tủ điện dân dụng trong nhà chủ yếu sử dụng cho các căn hộ, chung cư, hộ gia đình hoặc văn phòng nhỏ.
Tủ điện ngoài trời
Tủ điện ngoài trời chuyên để lắp đặt ngoài trời nên yêu cầu về cấp độ bảo vệ (IP) cũng cao hơn so với tủ trong nhà. Trong đó, vật liệu cấu thành vỏ tủ thường là inox, thép CT3, thép không gỉ/ chống gỉ và có chỉ số IP66 trở lên. Tủ loại này cần đảm bảo được khả năng chống bụi, chống nước, chống thấm và chống tia UV.
Về màu sắc, tủ điện ngoài trời có 2 màu đặc trưng là cam và xám.
Về kích thước, tủ dân dụng lắp đặt ngoài trời có nhiều thông số như: 200x600x250cm, 300x400x150cm, 500x700x250cm, 600x800x200cm,..., tùy thuộc vào số lượng thiết bị trong tủ. Tủ cũng được thiết kế theo 2 dạng: 1 cánh và 2 cánh, tùy vào mục đích sử dụng:
- Tủ 1 cánh: Sử dụng cho các hệ thống điện đơn giản như điện nhẹ trong gia đình, chung cư, văn phòng.
- Tủ 2 cánh: Phù hợp với hệ thống điện lớn hơn như tủ điều khiển trong hệ thống điện nặng tòa nhà.
Chức năng của tủ điện dân dụng
Phân phối điện
Tủ điện dân dụng chứa bảng điều khiển, công tắc điện để thực hiện chức năng phân phối và kiểm soát nguồn điện đến các khu vực khác nhau trong gia đình. Từ tủ điện, người dùng có thể bật/ tắt quạt, đèn, máy giặt, máy lạnh, tivi, tủ lạnh, nồi cơm và nhiều thiết bị dân dụng quen thuộc khác.
Bảo vệ thiết bị và hệ thống
Được thiết kế theo tiêu chuẩn công nghiệp nên tủ điện dân dụng có khả năng chống chịu va đập và các tác động từ môi trường như bụi bẩn, hơi nước, ánh nắng để bảo vệ các thiết bị, linh kiện bên trong.
Bảo vệ người dùng
Tủ điện dân dụng được thiết kế cách điện tối đa để đảm bảo người dùng không tiếp xúc trực tiếp với điện trong quá trình vận hành và giám sát tủ. Ngoài ra, việc tập hợp các thiết bị đóng ngắt, điều khiển tại một vị trí cũng giúp người sử dụng chủ động và kịp thời xử lý khi có sự cố điện hóa xảy ra, qua đó hạn chế các tai nạn điện như giật điện, cháy nổ.
Quản lý điện năng tiêu thụ
Một số tủ điện hiện đại được trang bị thêm đồng hồ đo lường và các cảm biến, giúp người dùng dễ dàng theo dõi và quản lý tình trạng sử dụng điện năng trong gia đình.
Tăng tính thẩm mỹ cho công trình
Tủ điện dân dụng tập hợp tất cả dây dẫn và thiết bị điện vào một khu vực, không chỉ giúp tiết kiệm không gian lắp đặt mà còn góp phần tăng tính thẩm mỹ cho công trình, nhất là các công trình hiện đại.
So sánh tủ điện dân dụng và tủ điện công nghiệp
Tủ điện dân dụng và tủ điện công nghiệp là 2 loại tủ sử dụng các cho hệ thống điện khác nhau, do đó, cấu trúc, đặc điểm, số lượng thiết bị… của 2 loại tủ này cũng khác nhau.
Tủ điện công nghiệp được sử dụng phổ biến trong mạng điện 3 pha, chứa nhiều thiết bị điện vận hành cùng nhóm thiết bị phụ tải. Do tính chất của môi trường lắp đặt, tủ điện công nghiệp thường có kích thước lớn hơn nhiều so với tủ điện dân dụng, kéo theo số lượng các thiết bị bên trong phức tạp hơn. Tất yếu, yêu cầu bảo vệ (cấp độ IP) của tủ điện công nghiệp cũng khắt khe hơn tủ dân dụng.
Để hiểu hơn về điểm khác nhau giữa tủ điện dân dụng và tủ điện công nghiệp, bạn theo dõi bảng so sánh sau của chúng tôi:
| Tiêu chí | Tủ điện dân dụng | Tủ điện công nghiệp |
| Kích thước | Nhỏ hơn | Kích thước lớn hơn nhiều, phù hợp với số lượng thiết bị phức tạp |
| Thiết kế | Thiết kế đơn giản theo tiêu chuẩn công nghiệp | Thiết kế chuyên dụng để chịu được điều kiện hoạt động khắc nghiệt của môi trường công nghiệp |
| Chức năng | Phân phối và kiểm soát thiết bị điện dân dụng, văn phòng | Trang bị nhiều tính năng điều khiển, vận hành, giám sát, bảo vệ, xử lý sự cố các thiết bị công suất lớn trong ứng dụng công nghiệp |
| Ứng dụng | Phù hợp lắp đặt tại các căn hộ, nhà ở, văn phòng nhỏ | Lắp đặt tại các nhà xưởng, khu công nghiệp, nhà máy sản xuất lớn |
Câu hỏi thường gặp về tủ điện dân dụng
Câu hỏi 1: Những thiết bị bắt buộc phải có trong tủ điện dân dụng là gì?
Trả lời: Một số thiết bị bắt buộc cần có trong tủ điện dân dụng gồm có: aptomat, cầu dao/cầu chì, rơ le và nút nhấn. Ngoài ra, tùy thuộc vào yêu cầu sử dụng và quy mô của công trình mà tủ điện sẽ được trang bị thêm các nhóm thiết bị điều khiển, đóng cắt khác.
Câu hỏi 2: Bao lâu cần kiểm tra định kỳ tủ điện dân dụng?
Trả lời: Tủ điện dân dụng thông thường chỉ cần kiểm tra 1 lần trong năm. Tuy nhiên, nếu hệ thống của bạn sử dụng nhiều thiết bị công suất lớn hoặc khu vực nhà ở dễ thấm nước, nên kiểm tra tủ điện khoảng 6 tháng/ lần.
Câu hỏi 3: Vị trí lý tưởng để lắp đặt tủ điện dân dụng trong nhà là gì?
Trả lời: Vị trí lắp đặt tủ điện dân dụng phải đáp ứng được các yêu cầu như: dễ tiếp cận, dễ vận hành; thoáng mát; an toàn với trẻ em và đảm bảo tính thẩm mỹ. Một số vị trí lý tưởng có thể kể đến: Khu vực gần cửa chính, hành lang, sảnh tầng 1, cầu thang.
Như vậy, Etinco đã giới thiệu đến bạn thông tin đầy đủ về tủ điện dân dụng. Hy vọng bạn hài lòng với kiến thức này. Để tìm hiểu thêm về tủ điện nói chung, bạn vui lòng truy cập: https://etinco.vn/tin-tuc/kien-thuc/kien-thuc-tu-dien/
