Cầu dao và cầu chì là 2 thiết bị điện quen thuộc trong hệ thống điện gia đình với chung chức năng ngăn dòng quá tải để hạn chế cháy nổ đường dây. Tuy nhiên, 2 thiết bị này lại khác nhau rõ rệt về nguyên lý làm việc, ứng dụng thực tế. Etinco sẽ giúp bạn so sánh chi tiết cầu dao và cầu chì trong bài viết sau.
Khái niệm cầu chì và cầu dao
Tìm hiểu về cầu chì
Cầu chì là thiết bị ngắt điện tự động có chức năng bảo vệ các bộ phận của hệ thống như đường dây dẫn, thiết bị điện, động cơ điện, mạch điện điều khiển trước sự cố quá tải. Cầu chì được tích hợp sẵn trong hệ thống điện và thường được lắp đặt ở sau nguồn điện tổng và trước các bộ phận của mạch điện.
Cầu chì hoạt động dựa trên tính chất đặc trưng về điện, nhiệt của vật liệu dẫn nhiệt trong thiết bị. Thiết bị này sẽ uốn cong hoặc tự chảy để tách khỏi mạch điện khi cường độ dòng điện tăng đột ngột. Để làm được điều này, điện trở của chất liệu làm dây cầu chì cần có nhiệt độ nóng chảy, kích thước và thành phần thích hợp.
Tìm hiểu về cầu dao
Cầu dao là thiết bị đóng ngắt mạch sử dụng được nhiều lần, có chức năng bảo vệ hệ thống điện trước sự cố quá tải hoặc sụt áp. Ngoài ra, cầu dao còn có khả năng phát hiện và ngăn chặn các lỗi mạch, giúp hệ thống vận hành ổn định và an toàn.
Cầu dao hoạt động dựa trên cơ chế đóng mở móc bảo vệ để ngắt mạch điện. Khi cầu dao ở trạng thái đóng, lưỡi dao và kẹp lưỡi sẽ tiếp xúc với nhau, cho phép dòng điện di chuyển từ dây dẫn qua lưỡi dao và tiếp tục đi qua hệ thống điện. Ngược lại, khi cầu dao mở, lưỡi dao và hệ thống kẹp lưỡi không còn tiếp xúc, dòng điện bị ngừng tại lưỡi dao, đảm bảo an toàn cho mạch điện.
Bảng so sánh cầu dao và cầu chì
Cùng chung chức năng đóng ngắt bảo vệ hệ thống khỏi quá tải điện, tuy nhiên, cầu chì và cầu dao lại có sự khác biệt rõ rệt về thiết kế. Trong khi cầu chì có dạng hộp chữ nhật dài hoặc ống tròn thì cầu dao có thêm phần cần gạt phía trước.
Ngoài ra, các đặc điểm khác nhau giữa cầu dao và cầu chì có trong bảng so sánh chi tiết dưới đây:
| Tiêu chí | Cầu dao | Cầu chì |
| Công dụng | Bảo vệ mạch điện khi quá tải điện, ngắn mạch, rò điện, lỗi nối đất hoặc một số rủi ro khác | Bảo vệ mạch điện khỏi quá tải điện |
| Nguyên lý hoạt động | Cầu dao hoạt động dựa trên cơ chế đóng mở móc bảo vệ để ngắt mạch điện | Cầu chì hoạt động dựa trên tính chất đặc trưng về điện, nhiệt của vật liệu dẫn nhiệt trong thiết bị |
| Tái sử dụng | Sử dụng được nhiều lần | Chỉ sử dụng được 1 lần |
| Khả năng phản ứng với sự cố | Phản ứng nhanh hơn khi có sự cố quá tải | Ngưỡng cắt của cầu chì cao hơn cầu dao nên khả năng phản ứng chậm hơn |
| Độ tin cậy | Dễ dàng kiểm tra và cài đặt lại sau khi bị ngắt | Hộp cầu chì khó bảo trì, cách duy nhất kiểm tra hoạt động là làm cho cầu chì quá tải, đồng nghĩa với việc làm hỏng cầu chì |
| Độ bền | Cao hơn cầu chì | Dễ hỏng hóc khi có sự cố |
| Chi phí | Cao hơn cầu chì nhưng tổng chi phí theo thời gian lại rẻ hơn | Giá thành rẻ nhưng cần thay mới sau mỗi lần ngắt |
Nên ưu tiên dùng cầu dao hay cầu chì?
Dựa vào bảng so sánh cầu dao và cầu chì phía trên, dễ nhận thấy cầu dao ưu việt hơn cầu chì ở nhiều tiêu chí: hiệu suất đồng đều, khả năng bảo vệ mở rộng, độ an toàn cao và ít thời gian gián đoạn, khả năng tái sử dụng và tiết kiệm chi phí theo thời gian,…
Đặc biệt, nhóm cầu dao tự động còn có khả năng đóng cắt mạch điện nhanh, giảm hiện tượng hồ quang và đa công dụng hơn nhiều so với cầu chì.
Hiện nay, cầu dao tự động được sử dụng rộng rãi trong cả hệ thống điện 3 pha 380V và hệ thống điện 1 pha 220V với các chức năng như bảo vệ quá tải, ngắn mạch, chống giật, chống dòng rò... Riêng cầu chì, do có nhiều nhược điểm nên chỉ được sử dụng hạn chế trong hệ thống điện gia đình hoặc một số hệ thống điện đặc thù như nhà kho, nhà xưởng,…
Trên đây là những thông tin chi tiết về 2 thiết bị đóng ngắt quen thuộc là cầu dao và cầu chì. Với những tiêu chí chúng tôi đã so sánh, hy vọng bạn lựa chọn được thiết bị phù hợp với hệ thống vận hành. Nếu có nhu cầu tìm hiểu các thông tin khác liên quan đến cầu dao, bạn có thể truy cập: https://etinco.vn/tin-tuc/kien-thuc/kien-thuc-cb/
