Dây điện bị nóng là hiện tượng không hiếm gặp trong quá trình sử dụng điện tại các công trình. Vậy có những nguyên nhân dây điện phát nóng nào? Và cách ngăn ngừa hiệu quả ra sao? Mời bạn cùng chúng tôi tìm hiểu qua bài viết.
Thế nào là dây điện bị nóng?
Theo tiêu chuẩn IEC 60227, dây dẫn điện được cách điện bằng PVC có nhiệt độ hoạt động tiêu chuẩn của lõi dẫn là 70°C. Trong khi đó, dây dẫn cách điện XLPE có thể chịu được nhiệt độ lên đến 90°C theo IEC 60502-1.
Do hiệu ứng Joule nên việc sinh nhiệt trong dây dẫn khi dòng điện di chuyển là hiện tượng vật lý bình thường. Nếu dây điện chỉ ấm, tức là dây vẫn đang hoạt động trong nhiệt độ định mức theo quy định của nhà sản xuất. Khi dây điện có hiện tượng nóng lên, đồng nghĩa nhiệt độ vận hành của dây đã vượt ngưỡng cho phép, có thể sẽ đi kèm một số dấu hiệu khác như có mùi khét, dây đổi màu, vỏ nhựa cách điện bị mềm. Nếu nhiệt độ bề mặt của dây PVC vượt quá 60°C, dây XLPE vượt quá 80°C, bạn cần kiểm tra hệ thống điện ngay.
5 nguyên nhân dây điện phát nóng
Dây điện bị nóng là dấu hiệu cho thấy hệ thống điện của bạn đã gặp vấn đề, không thể tiếp tục sử dụng. Dưới đây là 5 nguyên nhân dây điện phát nóng phổ biến nhất.
Lựa chọn dây điện không phù hợp
- Tiết diện dây điện quá nhỏ: Tiết diện dây điện cần tỷ lệ thuận với công suất thiết bị. Nếu tiết diện dây dẫn quá nhỏ so với tổng công suất sẽ khiến điện trở tăng cao, dẫn đến phát nhiệt và làm nóng dây.
- Dây điện kém chất lượng: Dây điện trôi nổi tuy có giá rẻ nhưng vật liệu dẫn điện, cách điện đều không đạt tiêu chuẩn, rất dễ sinh nhiệt và lão hóa khi dòng điện lớn đi qua.
Sự cố điện
- Quá tải hệ thống điện: Khi cắm quá nhiều thiết bị chung một ổ cắm; sử dụng dây có tiết diện nhỏ cho thiết bị công suất cao hoặc trang bị thêm thiết bị điện nhưng lại không nâng cấp hệ thống đều có thể khiến dây dẫn rơi vào tình trạng quá tải, quá nhiệt.
- Chập điện, đoản mạch: Khi xảy ra sự cố điện, cường độ dòng điện sẽ tăng đột ngột khiến phần lõi dẫn bị nóng lên, lớp cách điện bên ngoài bị hư hỏng.
Xem thêm: Chập dây điện: Nguyên nhân, cách kiểm tra và biện pháp xử lý
Đấu nối sai kỹ thuật
Mối nối lỏng lẻo dễ làm tăng điện trở trên đường dây, gây phát nhiệt cục bộ và sụt áp nghiêm trọng. Đây là một trong những nguyên nhân dây điện phát nóng dễ gặp nhất khi tiến hành đấu nối mà thiếu kiến thức về điện.
Thiếu biện pháp bảo vệ hệ thống
- Hệ thống không trang bị aptomat bảo vệ tự động sẽ không thể tự ngắt trong trường hợp quá tải, ảnh hưởng đến hoạt động của dây điện.
- Đối với dây điện âm tường, nếu không có ống gen bảo vệ rất dễ bị nứt vỡ, ẩm mốc làm dây điện không còn khả năng chịu tải thông thường.
- Thiếu dây tiếp địa cũng khiến dòng điện rò rỉ bị giữ lại trên dây, gây nóng dây và tăng nguy cơ điện giật.
Ngoài ra, nếu đi quá nhiều đường dây trong cùng 1 ống gen hay lắp đặt dây trong môi trường có nhiệt độ cao cũng ảnh hưởng đến nhiệt độ bề mặt của dây điện.
Dây điện bị oxy hóa
Theo thời gian, dây điện bị oxy hóa, tức suy giảm cả về tính cách điện và dẫn điện. Nếu không kịp thời bảo trì, thay thế, điện trở dây sẽ tăng cao khiến khả năng dẫn điện kém hơn, điện năng cũng bị tổn hao dưới dạng tỏa nhiệt.
Dây điện bị hỏng hóc vật lý khi chưa được thay thế không thể đảm bảo khả năng truyền tải, tất yếu sẽ ảnh hưởng đến cả đường dây và là một trong những nguyên nhân dây điện phát nóng.
Hậu quả khi dây điện phát nóng
Mỗi loại dây điện đều có ngưỡng nhiệt độ chịu đựng trong trường hợp ngắn mạch tạm thời nên nếu dây dẫn điện chỉ nóng lên trong thời gian ngắn, bạn chưa cần thiết phải can thiệp ngay. Tuy nhiên, nếu dây dẫn liên tục phát nóng sẽ ảnh hưởng toàn diện đến hệ thống và con người.
- Tổn thất kinh tế
Khi giá trị điện trở tăng cao, từ 5-15% điện năng sẽ chuyển hóa thành dạng nhiệt, không chỉ gây sụt áp đường dây mà còn làm tăng chi phí tiền điện hàng tháng. Chưa kể, việc thay thế, sửa chữa dây cáp điện hư hỏng do quá nhiệt có thể chiếm đến 30-50% chi phí đầu tư ban đầu của hệ thống.
- Ảnh hưởng đến tuổi thọ thiết bị
Dây điện phát nóng khiến dòng điện chảy qua dây dẫn không còn hoạt động như tính chất ban đầu, kéo theo dòng điện đầu vào của các thiết bị điện cũng cao hơn ngưỡng cho phép, lâu dài dễ khiến tuổi thọ của máy móc, thiết bị suy giảm.
- Nguy cơ mất an toàn điện
Trường hợp dây điện quá nóng có thể gây cháy dây điện, nguy hiểm cho cả hệ thống và con người, đi kèm là các trách nhiệm pháp lý đối với chủ hộ, chủ đầu tư, nhà thầu nếu gây thiệt hại lớn về người và tài sản.
Làm gì khi dây điện bị nóng?
Khi dây điện bị nóng, bạn cần bình tĩnh đánh giá tình huống và xác định nguyên nhân để có biện pháp xử lý theo quy trình sau.
Bước 1: Ngắt nguồn điện ngay lập tức
Đây là nguyên tắc bắt buộc trong mọi tiêu chuẩn an toàn điện: không thao tác khi hệ thống điện đang mang điện. Trường hợp này, bạn nên ngắt aptomat/cầu dao tổng và thông báo cho người xung quanh biết trước khi tiến hành kiểm tra nguyên nhân dây điện phát nóng.
Bước 2: Kiểm tra tình trạng của dây
Khoanh vùng khu vực dây điện bị nóng và kiểm tra tình trạng của dây:
- Nếu dây điện chỉ ấm lên, bạn không cần tiến hành các bước tiếp theo do đây là trạng thái bình thường khi dòng điện di chuyển trong dây dẫn.
- Nếu dây điện nóng lên bất thường, bạn cần thực hiện ngay các bước phía sau.
Bước 3: Đánh giá nguyên nhân dây điện phát nóng
- Nếu chỉ 1 hoặc cả 2 đầu dây bị nóng, bạn cần kiểm tra lại mối nối và ổ cắm. Có thể mối nối đã bị lỏng lẻo, điểm tiếp xúc bị ăn mòn hoặc ổ cắm đang bị nóng.
- Nếu chỉ có 1 đoạn dây bị nóng, khả năng cao đoạn dây đó đã bị đứt lõi dẫn, lão hóa sau thời gian dài sử dụng hoặc bị ăn mòn, gấp khúc.
- Nếu cả đường dây bị nóng, bạn cần tính toán lại công suất thiết bị mà đường dây đang phải chịu. Có thể dây điện đã bị quá tải do tiết diện nhỏ hoặc chất lượng kém.
Lưu ý, bạn nên quan sát kỹ lưỡng các dấu hiệu bất thường thể hiện trên bề mặt dây điện như: mùi khét, vệt đen tại các mối nối, dây bị biến dạng, đổi màu… để có thể xác định chính xác khu vực dây điện phát nóng. Hoặc bạn cũng có thể sử dụng các thiết bị chuyên dụng như đồng hồ vạn năng, ampe kìm,... để kiểm tra thông số cường độ dòng điện, nhiệt độ bề mặt và điện trở cách điện, từ đó tìm được nguyên nhân dây điện phát nóng và có hướng xử lý phù hợp.
Bước 4: Xác định giải pháp xử lý
Mỗi nguyên nhân dây điện phát nóng sẽ có hướng xử lý và khắc phục khác nhau. Vấn đề là bạn cần xác định được chính xác nguyên nhân khiến dây điện nóng lên bất thường là gì. Trường hợp nếu không tìm được nguyên do gây ra sự cố, hãy liên hệ với các thợ điện chuyên nghiệp để được hỗ trợ kịp thời, tuyệt đối không tiếp tục sử dụng dây điện bị nóng.
Bước 5: Kiểm tra sau sửa chữa
Khi đã thay thế hoặc sửa chữa đoạn dây điện bị nóng, bạn cần đo kiểm lại các thông số kỹ thuật cơ bản bằng thiết bị đo chuyên dụng, đồng thời theo dõi nhiệt độ dây điện từ 2-4 giờ để chắc chắn vấn đề đã được giải quyết triệt để.
Giải pháp phòng ngừa nguyên nhân dây điện phát nóng
Dưới đây là một số giải pháp ngăn ngừa tình trạng dây điện bị nóng mà bạn có thể thực hiện dễ dàng.
Lựa chọn dây điện phù hợp
- Lựa chọn dây điện có tiết diện phù hợp với dòng điện, công suất thiết bị, không được tận dụng dây điện có tiết diện quá nhỏ, rất dễ xảy ra tình trạng quá tải.
- Chọn mua dây điện từ các thương hiệu, nhà phân phối uy tín để đảm bảo dây điện đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế (IEC, UL) hoặc tiêu chuẩn quốc gia (TCVN).
Lắp đặt, thi công dây điện đúng kỹ thuật
- Không lắp đặt dây điện tại các khu vực có nhiệt độ cao, dễ cháy hoặc phải tiếp xúc trực tiếp với mặt trời mà không có biện pháp bảo vệ.
- Đảm bảo khoảng cách tiêu chuẩn giữa các dây điện ≥100mm đối với dây cố định có chiều dài <6m và ≥150mm với dây cố định có chiều dài >6m.
- Không luồn quá nhiều dây điện chung một ống gen khi đi âm tường hoặc chôn ngầm dưới đất. 2 loại dây này nên được bảo vệ trong các ống luồn chuyên dụng.
- Không kéo quá căng dây điện trong quá trình đi dây hoặc để các vật nặng đè lên dây.
- Việc đấu nối dây điện cần được thực hiện đúng kỹ thuật, chú ý siết chặt các mối nối và cách điện mối nối bằng băng keo chuyên dụng, ống co nhiệt hoặc hộp nối.
Nâng cấp hệ thống điện
- Trang bị cho hệ thống các loại aptomat có khả năng tự động đóng ngắt trước quá nhiệt, quá dòng.
- Tính toán lại tổng công suất thiết bị, nếu dây điện hiện tại không đáp ứng đủ khả năng chịu tải cần nâng cấp dây điện sang loại có tiết diện lớn hơn và chất lượng hơn.
- Lắp đặt thêm hệ thống tiếp địa cho các thiết bị công suất lớn để dòng điện dư thừa có đường thoát an toàn.
- Phân bổ lại hệ thống ổ cắm trong mạng điện, tránh việc 1 ổ cắm phải chịu cùng lúc quá nhiều thiết bị sử dụng điện.
Định kỳ kiểm tra hệ thống
Thường xuyên kiểm tra, bảo trì, bảo dưỡng hệ thống điện để kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường trước khi phát triển thành sự cố.
Một số câu hỏi về nguyên nhân dây điện phát nóng
Câu hỏi 1: Nhiệt độ bề mặt dây điện bao nhiêu là bình thường?
Trả lời: Nhiệt độ bề mặt cho phép của dây PVC <60°C, dây XLPE <80°C. Nếu vượt quá thông số này, dây điện sẽ được coi là bị nóng.
Câu hỏi 2: Tại sao dây điện kém chất lượng lại dễ phát nóng?
Trả lời: Dây điện kém chất lượng thường không đảm bảo về độ tinh khiết của vật liệu ruột dẫn khiến giá trị điện trở cao hơn, dễ sinh nhiệt hơn. Ngoài ra, khi lớp cách điện không đạt tiêu chuẩn cũng dễ bị lão hóa, chảy nhựa dưới tác động của nhiệt.
Lựa chọn dây điện chính hãng, chất lượng là một trong những giải pháp ngăn ngừa sự cố dây điện phát nóng hiệu quả, giúp tiết kiệm chi phí thay thế, sửa chữa đường dây, gia tăng tuổi thọ dây điện và thiết bị, đặc biệt là bảo đảm an toàn cho người và tài sản.
Etinco tự hào là đại lý cấp 1 của nhiều thương hiệu dây cáp điện hàng đầu Việt Nam như Cadisun, Cadivi, Trần Phú, Goldcup. Chúng tôi cam kết cung cấp sản phẩm chính hãng, mới 100% và chất lượng đồng nhất trong mọi giao dịch. Etinco cũng là nhà phân phối duy nhất ở Việt Nam thực hiện chính sách đổi trả 1-1 đối với sản phẩm không đảm bảo chất lượng trong thời hạn bảo hành.
Tin chọn sản phẩm dây cáp điện tại Etinco, quý khách hàng không chỉ bảo vệ được hệ thống, tài sản, ngăn ngừa hiệu quả nguyên nhân dây điện phát nóng từ khi chưa có dấu hiệu mà còn tối ưu được lợi ích kinh tế với chính sách giá, chiết khấu ưu đãi nhất thị trường cùng chính sách bảo hành hấp dẫn, dài hạn.
Thông tin mua hàng:
- Điện thoại: 0904 99 88 77
- Email: kd@etinco.vn
- VP Miền Bắc: 33 BT5, KĐT mới Pháp Vân – Tứ Hiệp, Yên Sở, Hà Nội
- VP Miền Nam: Số 19 Lý Văn Phức, Tân Định, TP Hồ Chí Minh.
