Cầu dao điện có chức năng tự ngắt khi phát hiện sự cố về điện. Tuy nhiên, nếu thiết bị này tự ngắt một cách bất thường, bạn cần kiểm tra hệ thống để khoanh vùng sự cố. Bài viết sau đây của Etinco sẽ hướng dẫn bạn cách tìm nguyên nhân và hướng xử lý khi cầu dao điện tự ngắt.
Cơ chế ngắt mạch của cầu dao điện
Cầu dao điện hoạt động dựa trên nguyên lý nhiệt từ và điện từ. Khi dòng điện vượt quá giới hạn cho phép, cầu dao sẽ tự động ngắt mạch để ngăn ngừa sự cố.
Ở trạng thái bình thường, dòng điện đi qua cầu dao không tạo ra từ trường, không sinh lực hút nam châm, hai tiếp điểm ở trạng thái đóng, cầu dao ON.
Khi mạch điện xuất hiện sự cố như quá tải, ngắn mạch, lực hút điện từ ở nam châm tách 2 tiếp điểm, kéo theo phần lò xo sẽ được thả lỏng. Phần lưỡi dao lúc này cũng chuyển động, tạo điều kiện cho tiếp điểm mở, khiến mạch điện bị ngắt. Trong quá trình này, có thể xảy ra hiện tượng hồ quang điện, ảnh hưởng đến hoạt động của cầu dao.
Cơ chế ngắt mạch trên phù hợp với chức năng chống quá tải, chống ngắn mạch và chống giật của 1 số dòng cầu dao tự động.
Nguyên nhân khiến aptomat tự ngắt
Có nhiều nguyên nhân khiến aptomat tự ngắt. Hiểu được các nguyên nhân này, bạn có thể tự khắc phục tình trạng cầu dao điện tự ngắt tại nhà.
Quá tải nguồn điện
Quá tải là nguyên nhân chính khiến cầu dao điện tự ngắt. Đây là cơ chế bảo vệ của thiết bị này. Trong cùng một thời điểm, nếu tất cả các thiết bị trong hệ thống cùng hoạt động sẽ vượt quá khả năng chịu tải của aptomat.
Nếu trước khi gạt cần, các thiết bị công suất lớn chưa được tắt bớt, cầu dao sẽ tiếp tục ngắt. Hoặc khi khởi động đồng thời các thiết bị, dòng điện với cường độ lớn tác động lên CB sẽ khiến thiết bị này quá tải. Quá tải liên tục khiến aptomat bị nóng, thậm chí có thể chập cháy.
Chập cháy hệ thống điện
Nếu loại trừ được khả năng quá tải khiến cầu dao tự ngắt, khả năng cao nguồn điện chính đang chập cháy. Sự cố này có thể xảy ra ở bất kỳ điểm nào trong mạch điện, gây chập cháy ở nhiều mức độ khác nhau. Cầu dao điện lúc này sẽ tự ngắt để bảo vệ thiết bị.
Ngắn mạch
Ngắn mạch (đoản mạch) xảy ra khi dây pha bị hở, chập với dây trung tính, tạo ra dòng điện không kiểm soát chạy qua mạch. Cầu dao để bảo vệ hệ thống sẽ ngắt liên tục cho đến khi hết ngắn mạch.
Hỏng cầu dao
Mỗi loại cầu dao có tuổi thọ nhất định, nếu sử dụng trong thời gian quá dài, lại liên tục gặp phải sự cố, các linh kiện bên trong sẽ bị hao mòn, dẫn đến hiện tượng hỏng cầu dao và tự ngắt không mong muốn.
Điều kiện hoạt động không ổn định
Cầu dao nếu hoạt động trong điều kiện điện áp biến động thất thường, môi trường tỏa nhiệt kém, quá nhiệt trong thời gian dài cũng sẽ tự ngắt để tránh làm hỏng thiết bị.
Cách xử lý khi cầu dao điện tự ngắt
Nếu bạn đã bật lại mà cầu dao điện vẫn tự ngắt, bạn có thể tham khảo cách xử lý sau.
Bước 1: Phân vùng
Để xác định khu vực nào trong tòa nhà đang gặp vấn đề chập điện hay rò rỉ điện, bạn cần thực hiện quá trình phân vùng. Trước hết, cần tắt hết tất cả cầu dao ở mỗi tầng. Sau đó, bật lại cầu dao theo thứ tự, bắt đầu từ tầng thấp nhất.
Mỗi lần bật lại cầu dao, hãy chờ từ 5-10 phút để xem hệ thống có bị ngắt điện hay không, từ đó sẽ xác định được tầng nào đang gặp sự cố. Nếu cầu dao tại vị trí đó tiếp tục ngắt, vị trí chập điện hoặc rò rỉ thuộc phần đường dây tải tương ứng.
Bước 2: Cách ly vùng sự cố
Sau khi đã xác định được khu vực gặp sự cố điện, hãy rút tất cả các thiết bị đang sử dụng điện khỏi ổ cắm, sau đó mở cầu dao tổng. Lần lượt cắm từng thiết bị lại ổ cắm, cho đến khi cầu dao tổng tự nhảy.
Quy trình này giúp bạn xác định chính xác thiết bị nào đang xung đột với hệ thống. Sau đó, cách ly thiết bị và tiến hành sửa chữa hoặc thay mới.
Bước 3: Xác định đường dây có vấn đề
Trường hợp đã kiểm tra hết các thiết bị mà không tìm được nguyên nhân aptomat tự ngắt, bạn cần suy xét đến hệ thống dây dẫn đã gặp sự cố.
Nếu đường dây điện đi nổi, chỉ cần bóc lớp vỏ nhựa rồi đấu nối lại. Nếu đường dây điện được đi âm tường có gắn ruột gà, bạn cần tháo dây cũ và luồn lại dây mới. Trường hợp dây điện được chôn trực tiếp vào tường, bạn cần phá tường mới tiến hành được việc sửa chữa hoặc thay thế đường dây.
Bước 4: Sửa chữa đường dây
Sử dụng đồng hồ vạn năng bằng cách kiểm tra từng cặp dây của ổ cắm và công tắc để xác định cặp dây nào đang gặp sự cố chập điện, tiếp đó cách ly vùng sự cố và bật lại cầu dao tổng. Thường đoạn dây nằm ở gần mặt đất nhất dễ gặp sự cố nhất. Do đó, quá trình kiểm tra nên được thực hiện từ phía dưới đất lên trên để tối ưu khả năng phát hiện vị trí chập điện.
Nếu thực hiện tất cả các bước trên đây vẫn chưa tìm được nguyên nhân khiến cầu dao điện tự ngắt, chúng tôi khuyên bạn nên tìm đến sự trợ giúp của các kỹ sư điện chuyên nghiệp bởi quá trình kiểm tra mạch điện luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với người không có kiến thức chuyên môn.
Xem thêm: Hướng dẫn xử lý nhanh lỗi aptomat không gạt lên được
Câu hỏi thường gặp liên quan đến cầu dao điện tự ngắt
Câu hỏi 1: Làm thế nào để phòng ngừa cầu dao điện bị ngắt?
Trả lời: Để phòng ngừa trường hợp cầu dao điện bị ngắt, bạn có thể lưu ý một số vấn đề sau:
- Tính toán tổng công suất của tất cả các thiết bị điện trước khi lắp đặt aptomat, đảm bảo CB tương thích với hệ thống.
- Định kỳ kiểm tra hệ thống 2 lần/năm để kịp thời phát hiện rủi ro.
- Sử dụng thiết bị điện chất lượng cao, có công suất phù hợp với aptomat.
- Chọn mua aptomat chính hãng, từ các nhà phân phối uy tín.
Câu hỏi 2: Cầu dao điện có cần bảo dưỡng không?
Trả lời: Có. Cầu dao điện cần được bảo dưỡng định kỳ để loại bỏ bụi bẩn, rỉ sét hoặc các vật cản ảnh hưởng đến gạt cần hoặc linh kiện bên trong.
Hy vọng với cách xử lý hiện tượng cầu dao điện tự ngắt trên đây, bạn có thể áp dụng vào thực tế để giải quyết một số trường hợp đơn giản. Nếu không am hiểu kỹ thuật điện, chúng tôi khuyên bạn nên liên hệ thợ điện chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn và khắc phục triệt để sự cố.
Các kiến thức khác liên quan đến cầu dao và aptomat, bạn có thể truy cập: https://etinco.vn/tin-tuc/kien-thuc/kien-thuc-cb/
