Aptomat 2 pha hay còn gọi là aptomat 1 pha 2 cực, là thiết bị điện được thiết kế để bảo vệ hệ thống điện khỏi các sự cố như quá tải, chập điện hoặc rò rỉ dòng điện. Đọc ngay bài viết của Etinco để hiểu rõ hơn về cấu tạo, nguyên lý hoạt động và ứng dụng thực tế của aptomat 2 pha.
Aptomat 2 pha là gì?
Aptomat 2 pha hay CB 2 pha là thiết bị đóng cắt tự động, giúp bảo vệ hệ thống điện khỏi các sự cố, hoạt động trên nguồn điện xoay chiều 220V với hai dây pha (L1, L2) hoặc một pha và một trung tính (L, N). Thiết bị có hai cực đấu dây, ký hiệu 2P, với dòng điện định mức đa dạng từ 1A đến 125A, phù hợp cho hệ thống điện dân dụng, tòa nhà, nhà máy nhỏ và cơ sở hạ tầng. Một số loại CB 2 pha còn có chức năng chống giật (ELCB, RCBO, RCCB), giúp tăng cường an toàn cho người dùng và thiết bị điện.
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của CB 2 pha
Cấu tạo của aptomat 2 pha
Aptomat 2 pha là dòng aptomat dùng để đóng ngắt nguồn điện và bảo vệ hệ thống điện khi xảy ra sự cố như quá tải, chập điện hoặc rò rỉ điện, đảm bảo an toàn cho người sử dụng và các thiết bị điện. Cấu tạo aptomat 2 pha thường bao gồm:
- Tiếp điểm: Tiếp điểm gồm cực tĩnh (cố định) và cực động (di chuyển để đóng/ngắt mạch). Cực tĩnh duy trì kết nối, còn cực động tách ra khi có sự cố để bảo vệ hệ thống.
- Buồng dập hồ quang: Chứa các tấm thép xếp thành lưới để chia nhỏ và dập tắt hồ quang khi ngắt mạch, đảm bảo an toàn cho hệ thống điện.
- Cơ cấu truyền động cắt: Có thể hoạt động bằng tay hoặc bằng cơ điện (như nam châm điện) để đóng hoặc ngắt mạch điện.
- Móc bảo vệ: Gồm móc điện từ và móc rơle nhiệt, có chức năng tự động ngắt aptomat khi xảy ra sự cố quá tải hoặc ngắn mạch hoặc rò điện.
Nguyên lý làm việc của aptomat 2 pha
Aptomat 2 pha có thể hoạt động dựa trên các nguyên lý bảo vệ quá tải, ngắn mạch và rò điện:
- Bảo vệ quá tải: Khi dòng điện vượt quá giới hạn cho phép trong một khoảng thời gian nhất định, bộ phận lưỡng kim trong aptomat sẽ nóng lên, cong lại và ngắt mạch để bảo vệ thiết bị điện.
- Bảo vệ ngắn mạch: Khi xảy ra ngắn mạch, dòng điện tăng đột ngột, cơ cấu điện từ trong aptomat sẽ kích hoạt ngay lập tức, cắt mạch để tránh nguy cơ cháy nổ.
- Bảo vệ rò điện: Aptomat liên tục so sánh dòng điện giữa dây pha (L) và dây trung tính (N). Nếu phát hiện chênh lệch (do dòng điện rò ra ngoài), cơ chế ngắt sẽ được kích hoạt để bảo vệ an toàn cho người và thiết bị.
Các loại CB 2 pha phổ biến
Các loại CB 2 pha phổ biến bao gồm MCB, RCCB và RCBO, mỗi loại có chức năng và ứng dụng riêng:
- MCB 2 pha: MCB bảo vệ quá tải và ngắn mạch bằng cách tự động ngắt khi dòng điện vượt mức an toàn nhưng không phát hiện dòng rò. Cần kết hợp với RCCB hoặc RCBO để tăng độ an toàn.
- RCCB 2 pha: RCCB bảo vệ con người khỏi điện giật và cháy nổ do rò rỉ điện bằng cách so sánh dòng vào và ra. Khi phát hiện chênh lệch vượt ngưỡng cho phép, RCCB sẽ ngắt nguồn. Không bảo vệ quá tải hay ngắn mạch nên cần dùng kèm MCB.
- RCBO 2 pha: RCBO kết hợp chức năng của MCB và RCCB, bảo vệ toàn diện trước quá tải, ngắn mạch và dòng rò. RCBO tự động ngắt nguồn khi phát hiện sự cố, giúp tối ưu không gian tủ điện. Được ứng dụng rộng rãi trong dân dụng, công trình và nhà máy.
So sánh aptomat 2 pha và 1 pha
Ngoài aptomat 2 pha, aptomat 1 pha cũng là loại thiết bị bảo vệ điện phổ biến, đặc biệt trong các hệ thống điện dân dụng. Cả hai loại này đều có chức năng ngắt mạch khi xảy ra sự cố, nhưng mỗi loại lại phù hợp với những nhu cầu sử dụng khác nhau. Dưới đây là bảng so sánh giữa aptomat 1 pha và 2 pha để giúp bạn hiểu rõ hơn về đặc điểm và ứng dụng của từng loại.
| Tiêu chí | Aptomat 1 pha | Aptomat 2 pha |
| Số cực | 1 cực (1P) hoặc 2 cực (1P+N) | 2 cực (2P hoặc 1P+N) |
| Chức năng | Bảo vệ dây pha (nóng) hoặc cả pha và trung tính | Bảo vệ cả hai dây dẫn (hai pha hoặc pha - trung tính) |
| Bảo vệ quá tải & ngắn mạch | Có | Có |
| Bảo vệ chống giật | Tùy chọn (có trên RCCB hoặc RCBO) | Thường tích hợp sẵn |
| Ứng dụng | Dùng trong gia đình, thiết bị công suất nhỏ | Dùng làm aptomat tổng hoặc thiết bị yêu cầu bảo vệ cao hơn như máy nước nóng, điều hòa,... |
Ứng dụng của aptomat 2 pha
Trong hệ thống điện dân dụng, aptomat 2 pha không chỉ giúp bảo vệ thiết bị mà còn đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Nhờ khả năng ngắt điện nhanh chóng khi phát hiện sự cố, thiết bị này được ứng dụng rộng rãi trong nhiều trường hợp khác nhau.
Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến của aptomat 2 pha.
- Bảo vệ toàn bộ hệ thống điện gia đình: Aptomat 2 pha có thể được lắp đặt để bảo vệ toàn bộ mạng điện trong gia đình, ngăn ngừa các sự cố như quá tải, ngắn mạch và rò rỉ điện, đảm bảo an toàn cho cả hệ thống.
- Bảo vệ từng thiết bị điện riêng lẻ: Ngoài việc bảo vệ toàn bộ hệ thống, aptomat 2 pha còn được sử dụng để bảo vệ các thiết bị điện quan trọng như bình nóng lạnh, máy giặt, điều hòa không khí, giúp ngắt nguồn điện kịp thời khi phát hiện sự cố, tránh nguy cơ cháy nổ và hư hỏng thiết bị.
Xem thêm: Gợi ý chọn aptomat chống giật tốt nhất cho gia đình
Aptomat 2 pha là thiết bị quan trọng giúp bảo vệ hệ thống điện, ngăn ngừa nguy cơ quá tải, ngắn mạch và rò rỉ điện, đảm bảo an toàn cho người sử dụng. Việc lựa chọn loại aptomat phù hợp sẽ giúp tối ưu hiệu quả bảo vệ và kéo dài tuổi thọ thiết bị điện. Theo dõi Etinco để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích về thiết bị điện và an toàn điện trong gia đình!
