CB khối có chức năng bảo vệ hệ thống trước sự cố quá tải và ngắn mạch, thường được ứng dụng trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh. Cách phân biệt CB khối với CB tép ra sao? Bạn có thể theo dõi bài viết sau của Etinco để tìm hiểu chi tiết.
CB khối là gì?
CB khối hay CB vỏ đúc là thiết bị đóng ngắt để bảo vệ mạch điện trước sự cố quá tải hoặc ngắn mạch. CB khối được sử dụng phổ biến trong hệ thống điện 3 pha 380V với tần số 50/60 Hz, cường độ dòng điện lên tới 2500A. Hiện có 2 dòng aptomat khối phổ biến là MCCB và ELCB.
Aptomat khối có kích thước khá lớn với từ 2-3 cặp cực trở lên và chỉ có 1 cần gạt đơn. Một số dòng còn có khả năng điều chỉnh dòng cắt hoặc có màn hình LED để điều khiển từ xa. Loại Circuit Breaker này thường được lắp trong tủ bảng điện phân phối và cung cấp chỉ báo trực quan để người sử dụng nắm bắt được thời điểm nguồn điện bị tắt.
Các thông số kỹ thuật của CB khối
Một số thông số kỹ thuật quan trọng của CB khối là:
- Ui – Điện áp cách điện định mức (V): Dòng điện tối đa mà aptomat có thể chịu đựng trong điều kiện phòng thí nghiệm. Thực tế, Ui có giá trị cao hơn dòng điện chịu đựng của CB khối để tăng độ an toàn.
- Ue – Điện áp làm việc định mức (V): Giá trị điện áp hoạt động liên tục của aptomat, thường bằng hoặc gần mức điện áp hệ thống.
- Uimp – Điện áp xung điện định mức (V): Giá trị dòng điện xung cao nhất mà aptomat có thể chịu đựng khi xảy ra sự cố quá tải, ngắn mạch hay sét đánh.
- In – Dòng điện định mức (A): Cường độ dòng điện cao nhất mà aptomat chịu được khi có sự cố điện..
- Icu – Công suất ngắt mạch tối đa (kA): Khi dòng điện vượt qua giá trị này, aptomat không thể tự động ngắt mạch mà sẽ kích hoạt cơ chế bảo vệ.
- Ics – Dòng ngắn mạch thực tế (kA/%Icu): Khả năng cắt thực tế của aptomat khi xảy ra sự cố. Nếu dòng điện vượt quá giá trị này, CB khối sẽ có cơ chế bảo vệ khác. Ics càng cao, chất lượng MCCB càng tốt.
- Mechanical/electrical endurance: Số lần đóng cắt cơ khí hoặc đóng cắt điện từ cho phép. Aptomat khối thông thường có 2 trị số này lần lượt là 25000 và 8000.
Tham khảo thêm: Tổng hợp đầy đủ các thông số, ký hiệu quan trọng trên MCCB
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của aptomat khối
|
CB khối có cấu tạo đặc trưng của dạng aptomat truyền thống, gồm các bộ phận chính:
|
 |
|
CB khối bảo vệ hệ thống bằng cách tự động ngắt mạch khi quá tải hoặc ngắn mạch hoặc dòng rò. Nguyên lý làm việc của thiết bị này như sau:
|
 |
Phân loại CB khối
CB khối cơ bản được xem là MCCB với chức năng chống quá tải và ngắn mạch. Bên cạnh đó, ELCB là một phiên bản khác dựa trên cấu trúc MCCB và bổ sung tính năng chống dòng rò (chống giật). Ngoài ra, CB khối được phân loại theo thông số kỹ thuật như sau:
- Theo số cực: Có loại 2 cực (2P), 3 cực (3P) và 4 cực (4P).
- Theo dòng định mức: Các dòng từ 6A, 10A, 16A, ... 125A, 160A, 250A, 400A, 630A, 800A, 1250A và 1600A.
- Theo dòng cắt: Các dòng 25kA, 36kA, 50kA, 65kA, 85kA, 100kA.
- Theo khả năng chỉnh dòng: Dạng cố định hoặc linh hoạt chỉnh dòng nhiệt, dòng từ.
- Theo tính năng điều khiển: Điều khiển bằng tay hoặc điều khiển từ xa.
Ứng dụng của CB khối
CB khối là thiết bị bắt buộc cần phải trang bị cho hệ thống điện sản xuất và kinh doanh nhờ khả năng đảm bảo an toàn cho hệ thống trước các sự cố.
- Chống quá tải: Đây là chức năng cơ bản của các dòng CB khối, tự động ngắt khi dòng điện định mức cao bất thường.
- Bảo vệ khi ngắn mạch, chập mạch: CB khối sử dụng bộ phận cắt mạch từ tính, tương tác với từ trường do dòng ngắn mạch sinh ra để ngắt điện.
- Kiểm soát mạch điện: Trong trường hợp hệ thống cần kiểm tra, bảo trì hay sửa chữa, cơ chế đóng – ngắt mạch của CB khối đóng vai trò quan trọng.
- Bảo vệ mạch điện khi có dòng rò: Khi có lỗi chạm đất, aptomat khối sẽ nhanh chóng phát hiện và làm gián đoạn dòng điện để ngăn ngừa hư hỏng với cơ chế phát hiện mất cân bằng điện trên dây pha và dây trung tính.
Đọc thêm: Các loại aptomat phổ biến hiện nay
Phân biệt CB khối và CB tép
Điểm khác biệt dễ nhận biết nhất giữa CB khối và CB tép là kích thước. CB khối có vẻ ngoài khá “đồ sộ”, dạng khối đúc, mặt trước chỉ có 1 cần gạt đơn, hoặc 1 số dòng có thêm nút điều chỉnh dòng ngắt mạch, màn hình LED hiển thị. Trong khi đó, CB tép có thiết kế nhỏ gọn, số cực của thiết bị sẽ tương ứng với số cần gạt ở mặt trước.
CB tép có dòng định mức và dòng cắt mạch thấp nên thường được sử dụng trong điện sinh hoạt. Aptomat khối có dòng định mức lớn lên tới 2500A, dòng cắt Icu cao, đạt tối đa 100kA, thích hợp sử dụng trong hệ thống điện công nghiệp với mức tải điện lớn và các thiết bị điện đặc thù.
Các yếu tố so sánh chi tiết CB khối và CB tép có trong bảng sau:
| Yếu tố so sánh | CB khối | CB tép |
| Điện áp sử dụng | 380V – 3 pha | Phổ biến là 220V – 1 pha |
| Số cực | 3,4 | 1,2,3,4 |
| Cơ chế ngắt | Cảm ứng nhiệt, cảm ứng điện từ | Cảm ứng nhiệt |
| Dòng điện định mức In (A) | Cao hơn (thường từ 16A đến 2500A) | Thấp hơn (thường từ 1A đến 125A) |
| Dòng cắt ngắn mạch định mức Icu (kA) | Cao hơn (lên đến 100kA) | Thấp hơn (thường từ 3kA đến 25kA) |
| Ics/Icu | 70% – 100% | 75% – 100% |
| Điều chỉnh Ics/Icu | Có thể | Không |
| Điều khiển từ xa | Có thể | Không |
| Ứng dụng | Cho hệ thống có tải công suất cao | Cho mạch có tải công suất thấp |
| Công dụng | Sử dụng trong các hệ thống điện thương mại và công nghiệp | Sử dụng nhiều trong các công trình dân dụng |
| Giá thành | Cao hơn | Thấp hơn |
Một số câu hỏi về CB khối
Câu hỏi 1: CB khối có dùng cho điện sinh hoạt được không?
Trả lời: CB khối chỉ nên dùng cho điện 3 pha 380V để tiếp kiệm chi phí. Trong điện sinh hoạt 220V, bạn nên dùng các dòng CB cóc hoặc CB tép như MCB, RCCB và RCBO.
Câu hỏi 2: MCCB có chức năng chống giật không?
Trả lời: MCCB chỉ có chức năng chống quá tải và ngắn mạch, không chống dòng rò và chống giật được.
Chúng tôi đã giới thiệu đến bạn chi tiết thông tin liên quan đến CB khối hay MCCB. Đây là thiết bị đóng ngắt chuyên dụng dành cho điện công nghiệp nên không nên sử dụng cho điện sinh hoạt. Đặc điểm, cấu tạo của các loại aptomat khác, bạn có thể tiếp tục tìm hiểu tại: https://etinco.vn/tin-tuc/kien-thuc/kien-thuc-cb/
